Czym są i jak wyglądają wypławki?

Planaria inaczej wypławek to naukowo pasożyt, według moich obserwacji głównie padlinożerca, oportunista, który doskonale adaptuje się do warunków akwarium i raz do niego wprowadzony zostaje w nim na długo, w większości na stałe. Mierzy zaledwie kilka milimetrów, jest podłużny z wyraźną głową, dorasta powiedzmy maksymalnie do centymetra. Porusza się jednostajnie bez widocznych ruchów ciała, sunie przed siebie umiarkowaną prędkością. Nie do pomylenia z pijawką czy dżdżownicą, lub nicieniem. W akwarium zjada pokarmy wszelakie od suchych do mrożonych i padlinę czyli martwe krewetki i ryby. Co ciekawe przybiera kolor pokarmu jaki zjada. Planarie można zauważyć gównie w nocy, w dzień chowa się w podłożu. Wyjątkiem jest, kiedy jest spora populacja planarii wychowana na sporych ilościach pokarmu i zaczniemy ją głodzić kilka dni, wtedy możemy obserwować że wychodzi ona do pokarmu na dnie także w dzień, wbrew informacjom o pełniej nietolerancji światła. Planaria pozostawia śluz podobnie jak ślimak, planaria wzięta na palec w większej ilości pozostawia sporo śluzu, a palce zaczynają się widocznie kleić. Planaria rozmnaża się intensywnie w warunkach przekarmienia akwarium, w warunkach rozsądnego karmienia ryb zgodnie z zasadami, aby pokarm nie opadał na dno ilość planari samoczynnie się obniży. Nie zaobserwowałem większej wrażliwości na parametry wody. Planaria występuje w moich akwariach ogólnych z twardsza wodą i pH > 7 jak i w krewetkariach z krewetkami CRS, miękką wodą i pH <6.

Jak pozbyć się wypławek w akwarium?

Aby zredukować ilość planarii wystarczy posiadać większe ryby, które będą ją zjadać. Niemal każda ryba akwariowa jest w stanie zjeść planarię, czy to mieczyk czy molinezja, czy pielęgnice, bocje i kirysy. Większość ryb jest w stanie poradzić sobie z planarią się nią żywić. Dowodem jest fakt, ze najwięcej planari zauważa się w akwariach z małymi rybami lub krewetkami, które nie są w stanie jej zjadać. Warto także ograniczyć karmienie do takich porcji, aby ryby zjadały pokarm przed tym jak on spadnie na dno i zalegnie w podłożu. Ograniczenie karmienia to niemal profilaktyka, skutecznie zapobiega namnażaniu wypławek. Niezaleganie pokarmu na dnie i rozważne karmienie ryb daje doskonały rezultat w postaci ograniczenia ilości planarii i jej wielkości. Ewidentnie widać w akwariach gdzie ryby są przekarmiane że planari jest sporo i jest duża, dorasta do centymetra. W akwariach gdzie pokarm nie zalega, jest jej mało i jest mała, ma tylko kilka milimetrów. Ponadto większe ryby choć niechętnie i sporadycznie to wyjedzą planarię i przy posiadaniu ryb o wielkości kilku centymetrów nie będzie ona widoczna lub nie będzie jej wcale. Nadmiar planarii w przypadku zaniedbanego zbiornika można także wyłapywać o czym napiszę dalej.

 Poniżej zdjęcia planarii gromadzącej się na przynęcie z pokarmu

Jak wypławki szkodzą organizmom w akwarium?

Z pewnością mogą zaszkodzić, pytanie tylko jak bardzo. Moim zdaniem w akwarium ogólnym gdzie sama planaria jest malutkim stworzeniem a jej bronią jest toksyna, którą musi porazić przeciwnika przy kontakcie bezpośrednim, szkodliwość dla innych stworzeń żyjących w akwarium jest minimalna i nie należy się jej obawiać. W moich zbiornikach w których masowo występowała planaria, z dużą ilością małych ryb jak gupik endlera, krewetek red fire i ślimaków zatoczków i planobelia nie obserwowałem zabitych ryb, krewetek ani ślimaków. Być może w specjalistycznych akwariach tarliskowych z małymi rybami, ikrą czy malutkimi krewetkami należało by zwrócić na to szczególną uwagę, jednak w warunkach akwarium ogólnego planaria jest raczej niegroźna. Obserwowałem wyłącznie planarię, zerująca na zdechłych krewetkach i rybach.

Chciałbym tutaj dodać jedną z moich ważnych obserwacji. W akwarium z krewetkami nie obserwowałem aby planaria zagrażała populacji krewetek, natomiast zauważyłem w momencie łapania planarii i przygotowywania tego materiału, że w czasie złapania sporej ich ilości do naczynia z dorosłą krewetką fire red, krewetka po kilku godzinach była już niemal całkowicie sparaliżowana i w następstwie martwa i zjedzona. Oznacza to, iż planaria może zagrozić swoim śluzem i toksyną dorosłej krewetce ale odbyło się to w warunkach pół szklanki wody, gdzie krewetka była stale narażona na obecność kilkudziesięciu planarii. Po tym co zobaczyłem, zrozumiałem jak działa toksyna. Planaria musi mieć bezpośredni kontakt z ofiarą, w warunkach akwarium krewetka odskoczy, nie zbliży się do planari lub nie poniesie obrażeń, bo kontakt jest za krótki, w warunkach zamkniętych w malej przestrzeni już tak, stad moje wnioski, iż w warunkach akwarium ogólnego planaria jest raczej niegroźna a jej groźność nieco zdemonizowana. Zatem odpowiedz na pytanie czy wypławek zawsze jest niebezpieczny zależy od tego co mamy w akwarium.

Na zdjęciach poniżej widać jak planaria zjada zdechłą krewetkę

Na zdjęciach poniżej widać szkielet krewetki wypełniony planarią, szkielet niebawem zniknął całkowicie

Jak schwytać planarię ?

Jak już wspomniałem, planaria bytuje w warunkach braku światła dlatego pułapka na planarię najlepiej, aby była zastawiona na noc lub rano przed zapalaniem się światła. Kolejna moja obserwacja pomocna w łapaniu planarii jest taka, iż planaria bytowała u mnie w warunkach silniejszego ruchu wody w nocy. W moich akwariach zbierała się rano kolo wylotu skimmera lub pod taflą wody przy wlocie skimmera. Mogło być to związane z ruchem wody, ewentualnym niedoborem tlenu, nadmiarem Co2 lub innymi aspektami jak środki nawozowe itp.

U mnie wybieranie planari było dwuetapowe. Jak miałem jej nadmiar to rano od czasu do czasu zapalałem światło przed jego naturalnym zapaleniem przez programator, kiedy w pomieszczeniu było ciemno i zbierałem planarię zgromadzoną przy tafli lub niżej w miejscu gdzie był ruch wody od skimmera powierzchniowego. W innym zbiorniku może być to wylot filtra zewnętrznego czy kubełka czy może inne miejsce. W drugiej kolejności od czasu do czasu zastawiałem pułapkę, czyli naczynie, pojemnik, bądź gotową pułapkę akwarystyczną na dnie, wsadzałem tam przynętę w postaci tabletki pokarmu i czekałem na ich zebranie :) Aby ta metoda zadziałała, najlepiej jak w akwarium jest ciemno, ja stosowałem tą technikę rano przed zapalaniem światła, 2 godziny wystarcza na zebranie się ogromnej ilości planarii.

Poniżej zdjęcia schwytanej planarii

Planaria gromadzi się przy wylocie skimmera

Planaria gromadzi się przy tafli wody

Jak wytępić planarię ?

Planaria moim zdaniem nie jest tak groźna aby specjalnie skupiać się na jej tępieniu, zwłaszcza chemicznym, gdyż skutki uboczne mogą być większe niż zyski. Jednak w akwariach tarliskowych czy specjalistycznych hodowlach ryb i krewetek wyczyszczenie akwarium z planarii może być konieczne. Aby wyeliminować planarię całkowicie jedyny sposób to użycie środka chemicznego akwarystycznego lub weterynaryjnego. Nie ma innej metody niż specjalistyczne środki, aby wyeliminować ją całkowicie. Na całe szczęście są specjalistyczne środki chemiczne na planarię.

Czy planaria pochodzi z kosmosu ?

To pytanie jest śmieszne, ale patrząc na zdjęcia „twarzy” tego robaka i jego oczy stale mam wrażenie że przypomina mi on kosmitę. Efekt potęguje fotografia w skali makro gdzie buźka tego robaka jest jak mały kosmita, a on sam się zagubił w akwarium i szuka drogi powrotnej do domu :)