Wstęp
Wapń (Ca) jest kluczowym makroelementem dla wzrostu roślin. Plasuje się co do ważności na trzecim miejscu. W wodach wodociągowych występuje zazwyczaj z dużych lub bardzo dużych ilościach, znacznie przekraczających potrzeby roślin akwariowych. Dla przykładu w Świdwinie (zachodniopomorskie) jest go około 25-30mg/l, w Łobzie (zachodniopomorskie) jest go około 80mg/l. Sole wapnia w większości są trudno rozpuszczalne np. CaSO4 (siarczan wapnia), CaCl2 (chlorek wapnia). Wapń jest praktycznie niemobilny, czyli niedobory można obserwować wyłącznie na nowych przyrostach.
Funkcja i transport wapnia
Kofaktor enzymów np. fosfolipazy, amylazy, ATPazy, stabilizator kilku receptorów. Składnik pektyn i ściany komórkowej. Tworzy kompleksy z rożnymi białkami. Stabilizator błon komórkowych. Wtórny przekaźnik informacji w regulacji metabolizmu (z kalmoduliną). Transport prawie wyłącznie przez ksylem. Fizjologia roślin pod redakcją Jana Kopcewicza i Stanisława Lewaka
Objawy niedoboru wapnia
- Drastyczne zahamowanie wzrostu, zamieranie stożków wzrostu i pędów. Deformacja liści.
- Objawu niedoboru mogą być widoczne głównie na nowych przyrostach i stożkach wzrostu, nowych liściach, bardzo słaba reutylizacja.
Przyczyny niedoboru wapnia
- Bardzo mała ilość wapnia w stosunku do innych kationów jak Sód (Na), Magnez (Mg), Potas (K).
- Duża ilość fosforu (P)
- Uszkodzone korzenie roślin.
Objawy nadmiaru wapnia
Przy dużej ilości wapnia w wodach wodociągowych dochodzi do sytuacji odwrotnej do niedoboru, czyli nadmiar wapnia hamuje pobieranie lub przemieszczanie się innych jonów jak Sód (Na), Magnez (Mg), Potas (K) a także jonów mikroelementów jak Żelazo (Fe), Mangan (Mn), Cynk (Zn), Miedz (Cu).
Postępowanie w przypadku niedoboru wapnia
W pierwszej kolejności należy dokładnie zdiagnozować problem. Woda wodociągowa zazwyczaj zawiera odpowiednie ilości wapnia. W przypadku użycia wody RO należy do niej dodać profesjonalny mineralizator, który ma w swoim składzie wapń.
Zalecana ilość wapnia
Zalecana ilość wapnia zależy od ilości innych składników w wodzie, dla uproszczenia przyjmiemy 10-30 mg/l. Co ważne, większość akwarystów używa wody wodociągowej w akwariach, w tym wypadku należy do ilości wapnia z wody wodociągowej dopasować resztę mikro i makro składników a nie odwrotnie. Często w przypadku wód bardzo twardych i ilości wapnia w przedziałach 80-100-120 i więcej mg/l jego wpływ na hamowanie pobierania i dystrybucji innych jonów wewnątrz rośliny jest tak duży że zamiast dopasowywać inne mikro i makroelementy w dużych ilościach, lepsze dla zdrowia ryb zwłaszcza biorąc pod uwagę toksyczność mikroelementów jest obniżenie twardości wody za pomocą dolewania do wody kranowej przy podmianach wody miękkiej z filtra odwróconej osmozy.